Francuskie media żyją od tygodnia tzw. aferą Benalli – od nazwiska ochroniarza prezydenta Emmanuela Macrona.  News goni newsa. Co kilka godzin, wychodzą na jaw nowe fakty, nagrania, przesłuchania…  Prasa mówi o „skandalu stanu”, a opozycja ustami radykała Jean-Luca Mélenchona woła, że mamy do czynienia z aferą Watergate à la française. I żąda głowy ministra spraw wewnętrznych Gerarda Collomba.

Streszczę możliwie najkrócej to, co wiemy w tej chwili:

Afera wybuchła, gdy dziennik „Le Monde” ujawnił nagranie z paryskiej manifestacji pierwszomajowej. Rozpoznano na nim w policyjnym kasku Alexandre’a Benallę, (byłego już) szefa ochrony prezydenta, bijącego i ciągnącego po ziemi parę młodych manifestantów.  W tej pełnej brutalnej akcji towarzyszył mu Vincent Crase, inny współpracownik rządzącej partii Macrona La Republique en Marche! (Republiko naprzód!).  

Okazało się, że Benalla, zwany teraz prezydenckim „kowbojem”, uzyskał zgodę na przebranie się za policjanta w roli „obserwatora”.  W trakcie manifestacji zachowywał się jednak bardzo agresywnie wobec osób, które, jak widać na nagraniu, nie prowokowały funkcjonariuszy.

Z dziennikarskiego śledztwa wynika, że służby prezydenta  wiedziały o nadużyciach Benalli już 2 maja, jednak nie powiadomiły organów ścigania. A Benalla, po tych wydarzeniach,  został zawieszony w swych obowiązkach… na 15 dni. I w jeszcze kilka dni temu widziano go w szeregach ochrony, gdy towarzyszył w autobusie francuskim piłkarzom – mistrzami świata wracającym do kraju.

Od momentu ujawnienia afery 18 lipca ruszyła machina sądowo-parlamentarna. W piątek Benalla został pozbawiony stanowiska przez Pałac Elizejski. Na żądanie prokuratury pięć osób: Benalla, Crase i trzech ich wspólników-policjantów umieszczono pod nadzorem sądowym. Benallę oskarżono formalnie o „użycie przemocy” i uzurpowanie sobie kompetencji policjanta.

Bez zwłoki powołano też komisję parlamentarną mającą wyjaśnić nadużycie władzy przez współpracownika Macrona. Parlament przesłuchał w trybie pilnym ministra spraw wewnętrznych Gerarda Collomba i szefa gabinetu prezydenta. Z powodu afery zawieszono natychmiast zasadniczą pracę nad reformą konstytucji.

Wreszcie – po prawie tygodnia od ujawnienia afery – odezwał się we wtorek sam Macron. Powiedział, że tylko on sam odpowiada za wszystko, co się zdarzyło. „Jeśli (opozycja i media? – przyp. mój) chcą odpowiedzialnego, to stoi on przed wami. Niech przyjdą po mnie. Odpowiadam przed narodem francuskim” – powiedział Macron przemawiając do członków swojej partii.

W Polsce pojawiły się już w internecie komentarze:  u nas policja bije manifestantów przed Sejmem, ale na Zachodzie – „spójrzcie tylko na Francję!” – jest dużo gorzej.

To nieprawda. Nikt nie wątpi, że we Francji doszło do ciężkiego nadużycia władzy w otoczeniu głowy państwa. Faworyt prezydenta bijący manifestantów w przebraniu policjanta – to groteskowy skandal.

Z drugiej jednak strony – i to rzecz zasadnicza, różniąca tę aferę od wydarzeń polskich  – niezależne instytucje we Francji od razu zareagowały na przemoc policji. Po publikacjach mediów od razu zwolniono Benallę i wszczęto postępowania wobec niego oraz oskarżonych policjantów. Wiele wskazuje na to, że sprawa może kosztować stanowisko szefa MSW, bo prezydent we francuskiej konstytucji jest właściwie nietykalny  – nie ma tu odpowiednika amerykańskiej procedury „impeachmentu”.

Zwolennicy wolnych sądów w Polsce mogą wciąż liczyć na wolne media.  Ale czy polski wymiar sprawiedliwości  stanie po stronie wolności manifestowania?  Jak na razie, to manifestanci sprzed Sejmu, w tym ciężko poturbowany przez policję Dawid Winiarski, muszą się bronić przed zarzutem „naruszenia nietykalności cielesnej” funkcjonariuszy.  Porównywanie przemocy policyjnej we Francji i w Polsce bardzo w tym przypadku kuleje. A co będzie wtedy, gdy obecna ustawa wejdzie w życie i sądy w Polsce zostaną całkowicie podporządkowane władzy?